ردیابی ویروئید کوتولگی رازک در درختان لیموترش، لیموشیرین، کلمانتین، نارنگی و گریپ فروت استان مازندران

ویروئید کوتولگی رازک از جنس hostuviroid  در مناطق مرکبات کاری سراسر دنیا به عنوان عامل ایجاد کننده  اککسیا و زایلوپروز در نارنگی­هاc. unshiu marco., c. nobilis lour.)  reticulate blanco,(citrus و هیبریدهای آنها، اکثر تانجلوها (macf. c. reticulate × c. paradisi) و تانجورها (c. reticulata × c. sinensis (l.) osb.) هم­چنین لیمو شیرین (c.limettioides hort. ex tanaka) شناخته شده و در اکثر آنها کوتولگی و ساقه آبله­ای را ایجاد می­کند. علائم کاککسیا در نارنگی و دورگه­های آن شامل زردی عمومی درخت، صمغ زیر پوست، فرورفتگی­هایی در آوند چوبی و تشکیل برجستگی های ریز در سطح کامبیوم پوست که در چوب فرو رفته اند است. شدت علائم بسته به رقم میزبان و استرین ویروئید متفاوت است. به منظور بررسی گسترش بیماری در بعضی گونه های دارای علائم و بدون علائم در مرکبات رایج استان مازندران، نمونه برداری به صورت تصادفی از درختان کلمانتین (c. reticulata blanco)، ارقام قدیمی نارنگی وازه ساتسوما (c. unshiu) و لیموشیرین که همگی علائم ساقه آبله­ای و صمغ زیر پوست را در قسمت بالایی ناحیه پیوند نشان می­دادند و درختان لیمو ترش [( c. limon (l.) burm. f., local cultivar )] ، گریپ فروت دانکن (c. paradisi macf.) که بدون علائم بودند صورت گرفت. استخراج rna از برگ با استفاده ازماده ترایزول (invitrogen, carlsbade, ca) انجام شد. نتایج حاصل از واکنش زنجیره­ای پلیمراز با ترانویسی معکوس rt-pcr )) با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ویروئید کوتولگی رازک و الکتروفورز محصولات روی ژل آگاروز 2% نمایانگر وجود قطعات bp300  مورد انتظار ویروئید کوتولگی رازک در همه درختان ساتسوما (20 از 20) و 77% از درختان کلمانتین (19 از 25)، و به­ترتیب در 63% (14 از22)، 100% (12 از 12) و 33% (5 از 15) از درختان لیموشیرین، لیموترش و گریپ فروت بود. این درختان فاقد علائم منابع پنهان ویروئید هستند که به نگهداری و گسترش ویروئید کوتولگی رازک کمک می­کنند بنابراین استفاده از آزمایش های دقیق ردیابی مولکولی در مناطقی که برنامه های ریشه­کنی به­کار گرفته شده لازم است. این اولین گزارش آلودگی لیموترش و گریپفروت به ویروئید کوتولگی رازک از ایران است.